File 2

Published on May 2021 | Categories: Documents | Downloads: 2 | Comments: 0 | Views: 53
of x
Download PDF   Embed   Report

Comments

Content

 

HỢP CHẤT THIÊN NHIÊN  NHIÊN  • Acid nucleic • Terpenoid

• Steroid • Alcaloid

 

LỰA CHỌN DUNG MÔI ĐỂ CHIẾT TÁCH HỢP CHẤT  CHẤT   Eter daàu hoûa

 Alcan

Hexan Benzen

Dung moâi coù tính phaân cöïc taêng daàn

 Alcen, alcin >C=C< ; -CCHôïp chaát thôm

Toluen Diclorometan Cloroform

Eter

O

 Aldehyd, Ceton -CHO, -COEtyl acetat Etanol

Ester, amid -COOR, -CONH2 

Metanol Butanol

Nöôùc

Hydroxy, amin -OH, -NH2 

 Acid carboxylic -COOH

Nhoùmc höùc coù tính phaân cöïc taêng daàn

 

CÁC KỸ THUẬT CHIẾT TÁCH HỢP CHẤT RA KHỎI CÂY

CHIẾT LỎNGLỎNG-LỎNG LỎNG  

CHIẾT RẮNRẮN-LỎNG LỎNG  

- NGẤM KIỆT  KIỆT  - NGÂM DẦM  DẦM  - TRÍCH VỚI MÁY Soxhlet  ……   ……

 

CHIẾT LỎNGLỎNG   LỎNG-LỎNG Nguyeân taéc: döïa vaøo söï phaân boá cuûa moät chaát tan vaøo hai pha

loûng maø hai pha loûng naøy khoâng tan vaøo nhau.

Pha höõu cô (chöùa hôïp chaát tan toát trong pha höõu cô) Pha nöôùc (chöùa cao alcol ban ñaàu)

 

CHIẾT LỎNGLỎNG   LỎNG-LỎNG Nhöôïc ñieåm: dung moâi trong bình loùng taïo nhuõ töông, gaây khoù khaên cho vieäc taùch thaønh 2 lôùp. Khaéc phuïc: - Söû duïng ñuõa thuûy tinh, khuaáy nheï choã maët thoaùng cuûa dung dòch nhaèm phaù vôõ caùc boït khí ñeå dung dòch nhanh choùng phaân thaønh 2 lôùp. - Söû duïng muoái NaCl, acetonitril, toluen…  

 

RẮN--LỎNG LỎNG   CHIẾT RẮN

1. KỸ THUẬT CHIẾT NGẤM KIỆT  KIỆT  

2. KỸ THUẬT CHIẾT NGÂM DẦM  DẦM  

3. KỸ THUẬT CHIẾT BẰNG MÁY SOXHLET  SOXHLET 

 

1. KỸ THUẬT CHIẾT NGẤM KIỆT KIỆT  

Dung môi tinh khiết  khiết 

Giấy lọc  lọc 

x x x xx x x x x x x x x x x xx x

Viên bi thủy tinh  tinh  Bột cây  cây  Bông thủy tinh tinh  

Dung dịch chiết  chiết 

 

DẦM  2. KỸ THUẬT CHIẾT NGÂM DẦM  Giấy lọc  lọc 

tinh   Phễu thủy tinh Dung môi xấp xấp  xấp 

Bột cây  cây  Bình thủy tinh  tinh 

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x xx x x x x x x x x

Dung dịch chiết qua lọc  lọc 

 

3. KỸ THUẬT CHIẾT BẰNG MÁY SOXHLET  SOXHLET  

Ống ngƣng hơi C

Nút mài (3)

Túi vải chứa bột cây  cây 

Ống B

Nút mài (2)

D

Ống E

Viên bi thủy tinh  tinh  Nút mài (1)

Dung môi A

Bếp đun  đun 

 

Maùy coâ quay chaân khoâng

 

CƠ  MỘT SỐ THỦ THUẬT KHI CÔ LẬP HỢP CHẤT HỮU CƠ  1. LAØM KHOÂ MAÃU

- Caùc hôïp chaát trong cao seõ oån ñònh beàn neáu chuùng hieän dieän ôû traïng thaùi khoâ hôn laø traïng thaùi loûng. - Ñeå tính ñuùng thu suaát.

- Ñeå tieáp tuïc tinh cheá baèng saéc kyù coät. - Thuaän lôïi cho vieäc giaûi ñoaùn caáu truùc.

 

1.1 LAØM KHOÂ MAÃU NHÔØ BÌNH HUÙT AÅM

Naép bình baèng nuùt maøi

Maãu caàn laøm khoâ

Chaát laøm khoâ

Gaén vaøo maùy  bôm huùt

Becher coù naép laø tôø giaáy  loïc bò ñuïc loã

 Vó saønh coù ñuïc loã ñeå ñeå ngaên bình huùt aåm thaønh 2 ngaên

 

1.2 LAØM KHOÂ MAÃU BAÈNG KYÕ THUAÄT ÑOÂNG KHOÂ CHAÂN KHOÂNG (Thöôøng aùp d uïng cho maãu laø dòch chieát baèng nöôùc)

- Dòch chieát ñöôïc ñoâng ñaëc thaønh ñaù cuïc nhôø hoãn hôïp laïnh alcol-CO2 raén.

- Laép bình caàu vaøo maùy ñoâng khoâ chaân khoâng, heä thoáng maùy haï nhieät ñoä xuoáng -800C , ôû chaân khoâng saâu, keá ñoù nhieät ñoä ñöôïc taêng leân töø töø. - Nöôùc seõ boác hôi heát ra khoûi bình. Sau khoaûng 24h trong bình chæ coøn maãu daïng khoâ tôi xoáp.

 

2. SÖÏ KEÁT TINH LAÏI

- Hoøa tan toát chaát caàn tinh cheá khi ñun ñu n noùng vaø chaát naøy seõ khoâng tan hoaëc ít tan khi dung moâi laïnh. -Taïp chaát phaûi tan nhieàu trong dung moâi laïnh, khoâng tan trong dung moâi noùng. - Coù nhieät ñoä soâi thaáp. - Khoâng töông taùc hoùa hoïc vôùi chaát caàn tinh cheá.

 

MỎNG  SẮC KÝ LỚP MỎNG  Nắp đậy bằng kiếng  kiếng 

Mức tiền tuyến dung môi  môi 

Tờ giấy lọc  lọc  Bản mỏng  mỏng   Điểm chấm mẫu  mẫu  * Bình sắc ký  ký  * Pha tĩnh  tĩnh  * Pha động  động  * Mẫu chất cần phân tích  tích 

Mức xuất phát  phát  Mức dung môi trong bình  bình  

 

Sự tƣơng tác giữa hợp chất cần phân tích với pha tĩnh và pha động  động  • Lực hút của pha tĩnh đối với chất tan  tan  - Nếu chất tan là loại hợp chất có tính phân cực mạnh thì mạnh, sẽ bị silica gel/alumin hấp thu giữ chặt.( )  - Nếu chất tan là loại hợp chất có tính phân cực trung bình, lực níu giữ của silica gel/alumin tùy thuộc vào độ phân cực của dung môi giải ly ly.( .( )  - Nếu chất tan có tính kém phân cực thì bị silica gel/alumin hấp thu kém.( ) 

 

Sự tƣơng tác giữa hợp chất cần phân tích với pha tĩnh và pha động  động  • Lực lôi kéo của dung môi đối với chất tan  tan  - Nhờ độ hòa tan.  tan.  - Hiện tƣợng thay thế chỗ.  chỗ. 

 

CÁC CÔNG DỤNG CỦA SẮC KÝ LỚP MỎNG  MỎNG   Để công bố đặc điểm của hợp hợp chất vừa chiết tách cô lập  lập 

Rf  =

b

a

chất  a  Đoạn đƣờng di chuyển của hợp chất  = b  Đoạn đƣờng di chuyển của dung môi  môi 

 

không?   Để kiểm tra xem hai hợp hợp chất có giống nhau không?

E : C 3:7

 A

B

 A

B

C : AE 4:6

 A

B

C : M 8:2

 A

B

 

Biết sơ bộ số lƣợng và thành phần phần trăm của các hợp chất có trong mẫu ban đầu đầu  

Kiểm tra độ tinh khiết của một hợp chất (thực hiện giống nhƣ phần “xem hai chất có giống nhau không”)  không”) 

 

Theo dõi diễn tiến của một phản ứng tổng hợp hữu cơ  cơ   A + B

 A

C

B  A C B Bắt đầu phản ứng  ứng 

 A C B

 A C B

 A C B

 A C B

Sau 10’

Sau 20’

Sau 30’

Sau 40’ 

- Để chuẩn bị cho việc sắc ký cột  cột  - Để kiểm tra xem hợp chất có kém bền hay không không   - Để cô lập hợp chất  chất 

 

ACID NUCLEIC  Acid nucleic là một polyester của acid phosphoric phosphoric + đƣờng pentose + base hữu cơ.  cơ.  Base  Đƣờng    Đƣờng

Base O O P O

 Đƣờng    Đƣờng

O O P O

O

Nucleosid

O Nucleotid

• Phần đƣờng : D(-) D(-) –  – ribose và D(-)-2-deoxyribose. • Phần base : purin và pyrimidin.  pyrimidin. 

 

PHẦN ĐƯỜNG CỦA ACID NUCLEIC  1

CHO

 Acid  A cid Ribo Nucleic ( ARN)  ARN)

H

2

OH

H

3

OH

H

4

OH

5

CH2OH

5

HOH2C 4

OH

O H

H

H

2

3

OH

1

H

OH

 β   -D(-) - Ribofuranose

D(-) – D(-)  – Ribose CHO H

2

H

5

HOH2C

OH

O

1

3

 Acid  Acid Deoxyribo Nucleic (  ADN) ADN)

H H

OH 4

OH

4

H

H 3

OH

H 2

H

H

5

CH2OH

D (-)-2-Deoxyribose

 β   -D(-) 2-Deoxyribofuranose

 

PHẦN BASE CỦA ACID NUCLEIC  6

1. Các base purin

 N

 N

1

Purin

5

2 4

 N

 N

3

H

 NH2

 NH2

6

 N

 N

1

2

 N

1

 N

4

 N 3

H

 NH2 CH3

6

5

1

H

6

 N

 N 5

O

H

H

 N

6

 N

5

4

 N

 N

H2 N

3

 N 3

O H

6

 N

H

 N

 N

1

 N

 N 3

4

 N

1-Metiladenin

H2 N

O

H

6

H

 N

1

5

 N 3

4

 N

6-metilaminoadenin

CH3H N

 N

4

 N

3

2-Metilaminoguanin

H

6

 N

4

 N 3

H

 N

CH3

H

6

 N

1

 N 5

2

2

(CH3)2 N

O

5

5

2

 N 5

Guanin

2

2

 N

4

 Adenin

CH3 NH

6

 N

1

2

2

2

1

H

 N

1

5

O

H

 N 3

4

 N

2-Dimetilaminoguanin

H2 N

 N

4

 N

3

1-Metilguanin

 

2. Các base pyrimidin  N  NH2

O

O

6

H  N 1

2

O

CH3

H  N

 N

5

4

 N

3

H

Uracil

O

 N H

Cytosin

O

 N H

Thymin

 

Tóm lại, có thể chia acid nucleic thành 2 loại lớn:  + Acid ribonuleic (ARN): khi thủy phân cho  D-ribose, acid  photphoric, adenin, guanin, cytosin, uracil.

+ Acid deoxyribonucleic (AND): khi thủy phân cho  D-2deoxyribose, acid photphoric, adenin, guanin, cytosin, thymin.

 

CẤU TẠO CỦA CÁC NUCLEOSID  Nucleosid là tổ hợp giữa đƣờng ribose hoặc deoxyribose với các base purin hoặc pyrimidin.  pyrimidin.  • Adenosin (Ribose + Adenin)

• Guanosin (Ribose + Guanin) • Thymidin (Deoxyribose + Thymin) • Cytidin (Ribose + Cytosin)

• Uridin (Ribose + Uracil) O

 NH2

Cấu tạo :

5

 N

1

 N 7  N 9

 N

7

6

H

6

5

 N

 N

1

H2 N

 N

 N 3

3

HOH2C

HOH 2C

O H

H

OH

H OH

H

O H

H

OH

H OH

H

9

Adenosin (Ribose + Adenin)

Guanosin (Ribose + Guanin)

 

Liên kết glycosid  glycosid   NH2

O H

H

CH3

 N

 N

 N

3

O

HOH2C H

3

 N

O

OH2C

O

O

H

O H

3

 N

O

HOH 2C

H

 N

O H

H

H H

OH

H

Thymidin (Deoxyribose + Thymin)

H

H OH

OH

Cytidin (Ribose + Cytosin)

H

H OH

OH

Uridin (Ribose + Uracil)

 

CẤU TẠO CỦA NUCLEOTID  Nucleotid là nucleosid photphat. O

 NH2 H 6 5

 N

1

 N 7

HOH C

HOH 2C

O H

O

 N 9

 N 2

 N

H H

H O O

P

O H

3

OH

 Adenosin phosphat

H

3

H

H

OH OH

 N

O O

P

OH OH

OH

Uridin phosphat

 

CẤU TẠO CỦA ACID NUCLEIC 

 

7

5

8 9

6 1

4 3

2

1

3

 

TERPENOID Terpen là những hydrocarbon có công thức chung là bội số của phân tử isopren (C5H8)n n CH2 C

CH

CH2

CH2 C

CH3

CH

CH2

n

CH3

Isopren

 Đầu    Đầu

 Đuôi    Đuôi

 Đầu

 Đuôi    Đuôi

Monoterpen

 

(C5H8)n  n=1

C5H8

Hemiterpen (isopren)

n=2

C10H16

Monoterpen

n=3

C H

Sesquiterpen

15 24

n=4

C20H32

Diterpen

n=5

C25H40

Sesterterpen

n=6 n=n

C30H48 (C5H8)n

Triterpen Polyterpen (cao su thiên nhiên)

 

MONOTERPEN C10H16 

• Monoterpen không vòng (có 3 liên kết đôi)  đôi)   • Monoterpen 1 vòng (có 2 liên kết đôi)  đôi)   • Monoterpen 2 vòng ( có 1 liên kết đôi)  đôi) 

 

đôi)   • Monoterpen không vòng (có 3 liên kết đôi)  3 2

4

5

1 6

- Tinh dầu cây Myrcia acris. - Chất lỏng, ts = 166-168oC

- Ozon giải

7

(CH3)2C=O,

8

Myrcen

HOC(CH2)2COCHO, HCHO

(7-Metil-3-metilenocta-1,6-dien)

3 2

5

1

- Tinh dầu lá húng quế (Ocimum basilicum).

6

- Chất lỏng, ts = 81oC/30mmHg 7 8

Ocimen

- Ozon giải CH COCHO, HCHO HOCCH2CH2COCH3 3

(3,7-Dimetilocta-1,3,7-trien)  

CÁC DẪN XUẤT CỦA MONOTERPEN KHÔNG VÕNG  VÕNG  • Dẫn xuất alcol  alcol  1

CH2OH

3 4

2

3 2

4

5

CH2OH

5 6

7

6

1

7

8

8

trans

cis

Geraniol

Nerol

OH 3

3

4

2

4

1

5

5 6

2

CH2OH 6

7

1

7 8

Linalol

8

Citronellol

 

(5 taán)

1 kg tinh daàu

30-40% Geraniol

35-55% Citronellol

5-10% Nerol

Caùc thaønh phaàn khaùc

1

CH2OH

3 4

2

5

3

3

2

4

CH 2OH

5 6

6

7 8

1

7

2

4

CH2OH

5 6

1

7 8

8

8

8

 

• Dẫn xuất aldehyd  aldehyd  1 3

3

CHO

4

3 2

4

2 5

CHO

CHO

5

6

2

4

6

6

1

7 8

7

7

8

8

Geranial, Citral a

1

Neral, Citral b

Citronellal

 Điều chế Citral b trong công nghiệp:  nghiệp:  BrH2C O C2H2 CH3 C CH3

C2H5OOC

HC

 NaNH2

C

OH

H2/Pd

C H3C

H2C=HC H3C

CH3

OH C

CH3

OH O

H2O, HO-

O

ClCH2COOC2H5

Zn

-H O 2

COOC2H5

C2H5OOC O

PBr 3 H3C C CH3

HBr 

1.DIBAH + 2. H3O

COOC2H5

CHO

C i tr al b   

CH3 CHO

(CH3)2CO H2O

C

O

H

CH3

CH3

C

C

+

H

O H

Citral a

O

H CH3 C O H

 β -Ionon

 Vitamin A

α -Ionon  

CH3 C O

 

O

CN

BrCH2CN

COOH H2O

OH

Zn

ROH (H+) 2. LiAlH4 3. MnO2

1.

CH3

COOR  (C6H5)3P

CH

C

CH

COOR 

CHO

LiAlH4

CH2OH

 Vitamin A :  Vitamin A

- Chaát keát tinh maøu vaøng, t0nc = 640C. - Giuùp saùng maét. - Laàn ñaàu tieân ñöôïc tìm thaáy trong daàu gan caù (1931). - Coù nhieàu trong gan caù vaø loøng ñoû tröùng.

 

• Monoterpen 1 vòng (có 2 liên kết đôi)  đôi)   7

1 6

5

2

Khung p-mentan

3 4

8

10

Limonen

α -Terpinen -Terpinen  β  β-Terpinen -Terpinen

1,8-Mentadien (

1,8

-Mentadien)

9

γ -Terpinen -Terpinen Terpinolen

α -Phelandren -Phelandren  β  β-Phelandren -Phelandren

 

VÕNG  CÁC DẪN XUẤT CỦA MONOTERPEN MỘT VÕNG  • Dẫn xuất alcol  alcol  OH

O

OH OH

Menthol

cis-Terpin-1,8

Cineol-1,8

3-Hydroxi-p-mentan

1,8-Dihydroxi-p-mentan

1,8-epoxi-p-mentan

Từ α -Pinen (thành phần chính trong tinh dầu thông) điều chế α -Terpineol, -Terpineol, cis-Terpin-1,8, Cineol-1,8. OH

α -Terpineol -Terpineol

 

OH

CH(CH3)2

CH(CH3)2 OH

CH3

CH3

CH(CH3)2 OH

CH(CH3)2

CH3

OH

OH

CH3

 

OH H2O

H2O

H2O

H+

O

H+ OH

OH

α-Pinen α-Terpinol

cis-Terpin-1,8

Cineol-1,8  Cineol-1,8 

OH

cis-Terpin-1,8 Terpin-1,8  

trans-Terpin-1,8 Terpin-1,8  

OH

OH

OH

+

H

+

H

H2O

H2O

H O OH

O CH3

Cineol-1,8   Cineol-1,8  

• Monoterpen 2 vòng (có 1 liên kết đôi)  đôi)   2 1 3 6 4

7 5

Pinan

Thuyan

Caran

Camphan (Bornan)

Fenchan

7 6

1

3

2

5 5

1

6

2 4 3

4

2,6,6-trimetilbicyclo[3.1.1]heptan

1,7,7-trimetilbicyclo[2.2.1]heptan

 

• Nhóm pinan 10

10 2

2

8

1

6

8

1

3

6

9

3

9 4

4

7

5

5

α -Pinen -Pinen

 β-Pinen  β -Pinen  

• Nhóm Camphan 10

8

9

7

10

O

1

O

1 6

9

8

2

2

7

4

3

5

5 4

Camphor 

3

 

SESQUITERPEN C15H24 

• Sesquiterpen không vòng (có 4 liên kết đôi)  đôi)  • Sesquiterpen 1 vòng (có 3 liên kết đôi) đôi)    

• Sesquiterpen 2 vòng (có 2 liên kết đôi)  đôi)  

• Sesquiterpen Sesquiterpen  3 vòng (có 1 liên kết đôi)  đôi) 

 

α -Facnesen (có trong tinh dầu sả)  

 β-Salinen (có trong tinh dầu cần tây) 

OH

OH

Punctaporonin A  HOH2C

 

DITERPEN C20H32  Diterpen không vòng & Diterpen vòng • Diterpen không vòng  vòng  1

11

16

7

CH2OH

3 2

Phytol (2E-7R,11R)-3,7,11,15-Tetrametilhexadeca-2-enol

O CH3

gốc Phytyl  Phytyl 

O

Vitamin K1 (2-metil-3-phytyl-1,4-naphtoquinon)

 

• Diterpen vòng 10

1 11

9

A

B 12

4

8

13

C 5

7

6

1-metil-7-isopropilphenanthren CH3

COOH

CH3

 Acid Abietic

CH3

COOH

CH3

 Acid Sapietic

 

POLYTERPEN (C5H8)n  @ Cao su thiên nhiên CH3

Polyisopren

CH2 C CH CH2 n

CH CH2

C

C

CH2 CH2 H

CH3

2 CH2 CH2 C C C C H CH3 H CH3

Cao su thiên nhiên ((dạng dạng cis) cis)

CH2

CH3 C CH2

C

C H

H

CH2 CH3

CH3

CH2 C

C CH2

C

CH2

(gutta-percha) -percha) - dạng trans  Nhựa Két (gutta

H

 

• Lƣu hóa cao su: chuyển cao su từ trạng thái mạch thẳng sang trạng thái không gian 3 chiều chiều.. * Lƣu huỳnh  huỳnh  * Selen * Peroxit Mục đích : làm cho cao su bền hơn, dai hơn và đƣa cao su trở thành sản phẩm đƣợc ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống.  sống.   

Tính đàn hồi ở cao su: + Nhờ quá trình lƣu hóa  hóa 

+ Do cấu hình cis

 

@ Cao su tổng hợp  hợp  • Cao su Buna (1,3-butadien), cao su Buna-N (butadien-1,3 + vinylcianid), cao su Buna-S (butadien1,3 + styren). •Cao su Neopren (2-clorobutadien-1,3).

@ Cao su silicon Si(CH3)2 O

Si(CH3)2 O

 

STEROID

Khung gonan (1,2-cyclopentanoperhy (1,2-cyclopentanoperhydrophenanthren) drophenanthren)

• Sterol • Acid  Acid mật  mật  • Nội tiết giới tính  tính  • Nội tiết thƣợng thận (Cortinoid)  (Cortinoid)  • Glycosid tim • Sapogenin • Steroid alcaloid

 

@ Cách đánh số  số  22

12

17

13

11

20

23

18

26

12 17

1

C

9 10

A

D 14

B

3

8

16

19

7

8

10

3

5 4

9 14

2

HO

6

24

13 16

1

15

11

15

7 5 4

6

Cholesterol 

@ Hóa lập thể của khung gonan gonan   - Khung gonan có 6 C* . - Vòng B&C, C&D : trans; A&B : trans hay cis. • A&B: trans • A&B: cis

dãy α (allo) dãy β (normal)  (normal) 

25 27

 

13

D

C B

A

 A&B: trans dãy α (allo)

13

C B

D

 A&B: cis dãy β (normal)  (normal) 

A

- Các nhóm thế hƣớng lên mặt phẳng trung bình có cấu hình β  β  , ngƣợc lại là α , những nối chƣa xác định đƣợc cấu hình . - Nhóm thế tại C13 luôn hƣớng lên (cấu hình β).  

 

STEROL - Sterol có trong mỡ động vật, dầu thực vật. Chất kết tinh.  tinh.  - Cholesterol, cholestanol, coprostanol : sterol động vật.  vật.   - Ergosterol, stigmasterol : sterol thực vật.  vật.  - Sterol vi sinh vật : tách từ nấm, mốc.  mốc. 

HO

HO

Stigmasterol Cholesterol

 

1. CHOLESTEROL (C27H46O) -Tinh thể, tnc= 149oC, [α]D= -39 - Cholesterol có vai trò quan trọng trong sự hình thành cấu trúc tế bào và kích thích tố (hormon). - Cholesterol liên kết với lipoprotein LDL và HDL để lƣu hành trong máu. LDL chuyển cholesterol tới các tế bào, HDL chuyển cholesterol về gan để bài tiết. Khi lƣợng LDL cao hơn HDL thì tỉ lệ cholesterol trong máu sẽ tăng lên gây triệu chứng bệnh tim mạch nguy hiểm.  hiểm. 

HO

Cholesterol

H2/Pt HO

Cholesterol   Cholesterol

Zn/Hg, HCl

CrO3 HO

Cholestanol Cholestanol  

O

Cholestanon   Cholestanon

Cholestan   Cholestan

 

2. ERGOSTEROL (C28H44O)

- Tinh thể, tnc= 163oC, [α]D= -130 - Ergosterol và cholesterol là nguyên liệu để sản xuất vitamin D2 và D3.

HO

Ergosterol

R  R  OH

Tiền vitamin D 

hγ  Ergosterol   HO

hγ 

hγ 

hγ 



R  CH2



HO

HO

Vitamin D2

HO

Tachysterol

Lumisterol

(Ergocalciferol)

 

R  OH

Tiền vitamin D 

hγ  hγ 

HO

hγ 

hγ 

7-Dehydrocholesterol  R  R  CH2



HO HO HO

Vitamin D4 : R =

Vitamin D3 (Cholecalciferol)

 

3. STIGMASTEROL (C29H48O) 29 28 22

21 20 18

25

27

- Tinh thể, tnc= 1700C, [α]D= -40.

23 17

11

24

26

- Trong dầu đậu nành, tồn tại dƣới dạng acetat.  acetat. 

13

19

1 9 15 3

O

5

7

Stigmasterol 29 28 22

21

27

20 18

13

19

1 9 15

 β – S i t o s t e r o l   

3 5

HO

7

25

23 17

11

24

26

 

CÁC ACID MẬT MẬT   - Có nhiều trong dịch mật.  mật.  - Khung gonan bảo hòa, chứa nhiều nhóm –OH –OH (3,6,7,11,12) hầu hết có cấu hình α. Tại C17 gắn gốc chứa nhóm – nhóm  –COOH. COOH. COOH

COOH 27

24

A

B

C24 

A

B

C27 

 

CÁC HORMON Hormon những cácsinh tuyến nội tiết sinh  ra, có tác dụng gâylànên các chất phảndo ứng lý khác nhau. nhau.  18

19

Khung Estran Estrogen

Khung Androstan  Androgen

Khung Pregnan Progestagen

20

 

1. Các hormon sinh dục  dục  @ Hormon sinh dục nữ :  :  - ESTROGEN : điều hòa các chức phận của cơ quan sinh dục và làm phát triển các cơ quan này ở giai đoạn dậy thì.  thì. 

Khung Estran O

OH

OH

OH OH

HO

HO

HO

Estron

Estriol

17  β  -Estradiol

HO

17α -Estradiol -Estradiol

 

- PROGESTAGEN

Khung Pregnan

OH

O

HO

O

Progesteron

Pregnandiol

 

@ Hormon sinh dục nam:  nam:  Khung Androstan O O

HO HO

5-iso-androsteron

 Androsteron

OH

O

HO

O

Dehydro epi androsteron

Testosterol

 

thận  2. Các hormon tuyến thƣợng thận  OH 21

O X

HO

17

11

X = H : Mineralocorticoid X = OH : Glucocorticoid

1 3

O OH CHO CH O

HO

O

 Aldosteron

O

Các mineralocorticoid có tác dụng tăng thải K+, H+, tái hấp thu Na+ và giữ nƣớc.  nƣớc. 

 

Các Glucocorticoid tác động lên sự chuyển hóa glucid, protid, lipid.  lipid.  OH

OH

O

O O

HO

O

O

Cortison

Corticosteron OH

HO

O

O OH

OH

Cortisol  

GL GLYCOS YCOSID ID TIM TIM - Laø nhöõng glycosid steroid coù taùc duïng ñaëc bieät leân tim. - Vôùi lieàu ñieàu trò coù taùc duïng cöôøng tim, ñieàu hoøa nhòp tim, vôùi quaù lieàu ñieàu trò thì gaây noân, chaûy nöôùc boït, laøm ngöng tim.

Döông ñòa hoaøng hoa tím, Digitalis purpurea L. Hoï Hoa moõm soùi Scrophulariaceae. 

Truùc ñaøo, Nerium oleaner L. Hoï Truùc ñaøo Apocynaceae 

Boàng boàng, Calotropis gigantea (L.) Dryand ex.Ait. Hoï Thieân lyù  Asclepiadaceae   

CAÁU TRUÙC CUÛA GLYCOSID TIM @ Caáu truùc phaàn ñöôøng: CH2OH O

H H OH

OH

OH

OH

CH3

OH

CH3

H

OH

H H

O

OH

O

OH

 β -D-Glucopyranose -D-Glucopyranose

OH

OH

α-L-Rammose

OCH3

α-L-Oleandrose

Ngoaøi ra coøn gaëp caùc ñöôøng D- fucose, ñöôøng thevetose….  Trong caáu truùc cuûa ñöôøng coù theå moät nhoùm -OH bò acetyl hoùa. Phaàn ñöôøng coù theå goàm moät ñöôøng, nhöng thoâng thöôøng töø 2-4 2 -4 ñöôøng. Neáu laø nhieàu ñöôøng trong ñoù coù glucose thì glucose seõ ñöùng ôû vò trí ccuoái uoái cuøng.

@ Caáu truùc phaàn aglycon: Taát caû caùc aglycon ñeàu coù nhaân 4 voøng chung cho caùc hôïp chaát steroid. Caùc  voøng A  voøng  A & B: trans hay cis 

B & C: trans ; C & D: cis   

@ Caáu truùc phaàn aglycon

14

- Thoâng thöôøng coù 2 nhoùm –OH taïi C3, C14, thöôøng

OH

3 5

Ñöôø ng

O

4

coù caáu hình  β . - Moät vaøi tröôøng hôïp coù noái ñoâi taïi C4-C5; C11-C12. -Nhoùm –OH coøn coù maët taïi C1, C5, C11, C12, C16. - Hai nhoùm –OH gaàn nhau coù theå taïo epoxy. - Söï oxi hoùa ñöôïc theå hieän baèng söï coù maët cuûa moät ceton ôû C12, hay moät epoxy ôû C11, C12 hoaëc ôû C7, C8.

 

LIEÂN QUAN GIÖÕA CAÁU TRUÙC VAØ HOAÏT TÍNH SINH HOÏC HO ÏC O O CH3 CH3 H3C H3C H3C O

HO O

HO

O O

O O

O OH

OH

Digitoxin

- A & B: cis ;  B & C: trans ; C & D: cis 

 

 ALCALOID Định nghĩa  - Nguồn gốc thực vật.  vật.  - Thƣờng chứa Nitrogen trong vòng dị hoàn, có tính base.  base.  - Có đặc tính dƣợc lực học ở liều lƣợng thấp.  thấp.  Phân loại   - Alcaloid không có nhân dị vòng. vòng.   - Alcaloid có nhân dị vòng. vòng.  

- Alcaloid Alcaloid có nhân sterol. - Alcaloid có cấu trúc diterpen. diterpen.  

 

- Alcaloid là dẫn xuất của pyrol và pyrolidin. pyrolidin.   - Alcaloid là dẫn xuất của imidazol  imidazol  - Alcaloid là dẫn xuất của pyridin và piperidin piperidin   - Alcaloid là dẫn xuất của tropan  tropan 

- Alcaloid là dẫn xuất của quinolin  quinolin  - Alcaloid là dẫn xuất của isoquinolin  isoquinolin  - Alcaloid là dẫn xuất của quinolizidin  quinolizidin 

- Alcaloid là dẫn xuất của quinazolin  quinazolin  - Alcaloid là dẫn xuất của acridin  acridin  - Alcaloid là dẫn xuất của indol  indol 

- Alcaloid là dẫn xuất của purin  purin  - Alcaloid là dẫn xuất của pyrolizidin  pyrolizidin 

- Alcaloid là dẫn xuất của phenantren  phenantren   

CÁC ĐẶC TÍNH HÓA - LÝ CỦA ALKALOID ALKALOID   -chảy  Đa số không màu, kếtvôtinh tinh rắnhình, với điểm nóng xácalkaloid định, một vài ở dạng định một vài ở dạng lỏng (nicotin, coniin…)  coniin…)  O

H  N H

Coniin

CH2CH2CH3 H

OH

 N  N

Nicotin

O

 N OCH3

CH3

Berberin

- Alkaloid ở dạng base tự do hầu nhƣ không tan trong nƣớc, tan tốt trong dung môi cloroform, dietyl eter.. Các muối của alkaloid thì tan trong nƣớc, hầu eter nhƣ không tan trong dung môi hữu cơ c ơ nhƣ

OCH3

cloroform, dietyl eter…  eter…   

- Dựa vào tính base đặc trƣng của các alkaloid, có 2 phƣơng pháp khỏi bột cây khô:căn khô:    bản để chiết tách alkaloid ra @ Chiết alkaloid bằng dung môi hữu cơ  cơ  @ Chiết alkaloid bằng dung dịch nƣớc acid  acid  COOCH3

H  N

 N CH3

CH3

 N O O

 N OH OCH3

OCH3  

SƠ ĐỒ CHIẾT ALKALOID BẰNG DUNG MÔI HỮU CƠ  CƠ  Bột cây khô - Hòa tan vào nƣớc acid 2%, t 0 - Lọc Lọc  

Dung dịch  dịch 



- Base vô cơ: NaOH hoặc Ca(OH)2 - Tận chiết bằng cloroform  cloroform 

Pha nƣớc

Pha dung môi - Làm bay hơi dƣới áp suất kém  kém 

Các alkaloid thô - Sắc ký lớp mỏng silica gel  - Sắc ký cột  cột 

 Alkaloid 1

Alkaloid 2

Alkaloid 3

… 

 

ACID   SƠ ĐỒ CHIẾT ALKALOID BẰNG DUNG DỊCH NƢỚC ACID  Bột cây khô - Tận chiết với metanol  - Lọc, thu hồi dung môi  môi 

Cao metanol



- Hòa vào acid acetic, đun ấm  - Chiết với cloroform  cloroform 

Dịch cloroform  cloroform 

Dịch nƣớc  nƣớc  - Cô quay đuổi nƣớc  nƣớc 

Cao alkaloid thô (dạng acetat)  acetat)  - Sắc ký lớp mỏng silica gel   - Sắc ký cột  cột 

 Alkaloid 1

Alkaloid 2

Alkaloid 3

… 

 

Naêng löïc quay cöïc Phaàn lôùn alcaloid coù khaû naêng laøm quay maët phaúng aùnh saùng phaân cöïc, vì trong caáu truùc coù carbon phi ñoái ñ oái xöùng. Ña soá taû trieàn. Moät soá khoâng coù taùc duïng vôùi aùnh saùng phaân cöïc : piperin, papaverin….  MeO  N

MeO O

 N O

C

CH

CH

CH

CH

OMe O

Piperin

Papaverin

OMe

Moät soá alcaloid laø hoãn hôïp racemic : atropin, atropamin... H3C  N H O

C

CH2OH CH

Atropin

O

Naêng löïc quay cöïc laø haèng soá giuùp kieåm kie åm tra ñoä tinh khieát cuûa alcaloid. Daïng taû trieàn coù hoaït tính sinh hoïc h oïc maïnh hôn daïng höõu trieàn vaø daïng racemic.

 

 Alcaloid là dẫn xuất của pyridin và piperidin  piperidin  Ricinin C8H8O2N2 

4 3

β 

α 

6

2

β  α 

OMe

 N

 N 1

CN

H

Pyridin

Piperidin

 N

O

Me

 NO2

 NO2 Me

OMe COOH

COOH

K 2Cr 2O7 H2SO4

 N O

- 33 0

C  N O

 N

 N O

OMe CN

PCl5 POCl3

HCl

O Cl

CONH2

 NH3

 N

COOMe MeOH

MeONa

O

OMe

OMe

CN

MeONa

OMe CN

MeI ,P

 N

Cl

 N

OMe

 N Me

O

 

-Nicotin có trong cây Thuốc lá Nicotiana tabacum L., Solanaceae.  N  N

CH3

- Nicotin là một chất độc, với liều nhỏ Nicotin kích thích hệ thần kinh trung ƣơng, với liều lớn làm trụy tim mạch, ngừng hô hấp.  hấp.  - Nicotin đƣợc dùng làm thuốc trừ sâu. sâu.  

 

CH3

[O] KMnO4 

COOH

 N

Picolin

(2, 3 hoặc 4-)

COOH

 N Acid pyridin carboxylic (2, 3 hoặc 4-)

Acid nicotinic (Niacin, acid 3-pyridin

carboxylic) chữa bệnh bạch tạng. Amid của  N

nó là vitamin PP.

CONHNH2

Isoniazid, Rimifon, chữa bệnh lao 

 N

 

đen)  @ Piperin (alcaloid của hột tiêu đen) 

O

C

CH

CH

CH

HO CHCl3 HO

O

CH

 NaOH R.T

 NaOH

PCl5

CH

O

CH

CH

CH

CH

 NaOH

CHO

CH

O

CHO CH I 2 2

COCl

CH

CH

CH

COOH

O O

 N

H N

O O

CHO

O

CH

O

Ac2O AcONa

O

O

HO HO

Catechol

CH3CHO

Piperin

O

 N

C6H6

C

CH

CH

CH

CH

O

Piperin  

Boät tieâu ñen (10g) - Trích noùng vôùi röôïu etylic 95%, 2h -  Loïc

Baõ

Dòch alcol - Coâ quay thu hoài dung moâi - Theâm dung dòch KOH/alcol KO H/alcol 10% (10 ml) - Ñeå laéng (loaïi phaàn khoâng tan)

Piperin

 

Khoảng 25 loại, chia thành 2 nhóm tùy theo cơ cấu.  cấu. 

Cây á phiện (anh túc) 

@ Alcaloid Alcaloid có nhân isoquinolin MeO MeO

MeO

MeO  N MeO OMe

OMe

 N

Me

MeO OMe

OMe

 N

Me OH

OMe

Papaverin

Laudanosin

Laudanin

 

@ Alcaloid Alcaloid thuộc nhóm phenantren  phenantren  2

HO

3

1

3

 N

14 5

HO

8

6 7

Morphin C 17 H 19O3N

 N

14

CH3

5

8

6 7

Codein C 18 H 21O3N

9

13

 N

14

CH3

5

MeO

CH3

16

15

16

15

HO

12

O

9

13

16

15

10

12

O

1 11

10

9

13

3

4

11

10 12

O

2

MeO

1

4

11

4

2

MeO

8

6 7

Thebain C 19H 21O3N 

Morphin [Morphinan-3,6-di [Morphinan-3,6-diol-7,8-didehyd ol-7,8-didehydro-4,5-epoxy-17-m ro-4,5-epoxy-17-metil etil (5α, 6α)]

Tinh thể hình lăng trụ, không màu, có vị đắng. Tan trong benzen, cloroform, eter dầu hỏa, không tan trong aceton.  aceton.  Trong Tr ong y học, morphin dùng làm thuốc giảm đau trong các

trƣờng hợp đau dữ dội nhƣ các chứng đau do ung thƣ, đau do sỏi thận, sỏi mật. Codein dùng để chữa ho.  ho.   

HO

2

HO

3

1 11

4

10 12

O

 N

14 5 15

HO

O

9

13

6

16

CH3

9

H

13 5

14

HO

6

 N

CH3

8 7

H

Morphin [Morphinan-3,6-d [Morphinan-3,6-diol-7,8-didehy iol-7,8-didehydro-4,5-epoxy-17 dro-4,5-epoxy-17-metil -metil (5α, 6α)]

 Xaùc ñònh caáu hình tuyeät tuyeät ñoái cuûa caùc carbon phi ñoái xöùng (C5, C6, C9, C13, C14)?

 

CH3

2

HO

3

C

2

O

3

O

11

4

11

4

10

10 12

O

 N

14

CH3

băng

9

13

 N

14 5 16

15

16

15 8

6

12

O

CH3COOH

9

13 5

HO

1

1

CH3

7

C

O

8

6 7

O

Heroin

Morphin

Methadone O  N

CH3

Sponsor Documents

Or use your account on DocShare.tips

Hide

Forgot your password?

Or register your new account on DocShare.tips

Hide

Lost your password? Please enter your email address. You will receive a link to create a new password.

Back to log-in

Close